Giấy phép xây dựng là gì? Công trình nào cần phải xin giấy phép?

Trong quá trình xây dựng nhà cửa hay các công trình khác, cụm từ "giấy phép xây dựng" thường xuyên được nhắc đến như một yếu tố pháp lý không thể thiếu. Đây là một khâu quan trọng nhằm đảm bảo công trình được xây dựng theo đúng quy định của pháp luật, tránh các rắc rối pháp lý sau này. Vậy giấy phép xây dựng là gì? Những công trình nào cần phải xin giấy phép? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc này một cách chi tiết nhất.

1. Giấy phép xây dựng là gì?

Giấy phép xây dựng là một loại văn bản pháp lý do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho tổ chức, cá nhân, cho phép họ được thực hiện hoạt động xây dựng trong một khu vực nhất định. Đây là điều kiện pháp lý bắt buộc để bắt đầu các dự án xây dựng, từ nhà ở cá nhân cho đến các công trình công cộng lớn.

Giấy phép xây dựng có vai trò quan trọng trong việc:

• Kiểm soát hoạt động xây dựng, đảm bảo tuân thủ quy hoạch của địa phương.

• Đảm bảo công trình được xây dựng theo đúng thiết kế, tránh gây ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.

• Giảm thiểu các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất và xây dựng.

3. Các loại giấy phép xây dựng phổ biến

Theo quy định pháp luật, giấy phép xây dựng được chia thành ba loại chính:

1. Giấy phép xây dựng mới: Được cấp cho các công trình xây dựng lần đầu.

2. Giấy phép sửa chữa, cải tạo công trình: Được cấp khi bạn muốn sửa chữa, cải tạo mà làm thay đổi kết cấu công trình hoặc ảnh hưởng đến quy hoạch chung.

3. Giấy phép xây dựng tạm: Được cấp cho các công trình xây dựng tạm thời trong khu vực chờ quy hoạch.

4. Những công trình nào cần phải xin giấy phép xây dựng?

Không phải tất cả các công trình xây dựng đều cần xin giấy phép. Tuy nhiên, để đảm bảo việc xây dựng đúng quy định, bạn cần nắm rõ những trường hợp cần xin giấy phép.

4.1. Công trình nhà ở riêng lẻ

Theo quy định, nhà ở riêng lẻ trong khu vực đô thị phải xin giấy phép xây dựng, trừ những trường hợp nằm trong khu vực đã có quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt và thuộc đối tượng miễn giấy phép.

4.2. Công trình công cộng, thương mại

Các công trình như trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại, khách sạn, văn phòng làm việc... đều bắt buộc phải có giấy phép xây dựng để đảm bảo an toàn và phù hợp với quy hoạch.

4.3. Công trình tôn giáo

Những công trình như nhà thờ, chùa, đình, miếu, hoặc các kiến trúc mang tính tôn giáo khác đều cần có giấy phép xây dựng.

4.4. Công trình hạ tầng kỹ thuật

Đây là các công trình như đường giao thông, hệ thống cấp thoát nước, bãi rác, bãi đỗ xe, cầu, đường hầm...

4.5. Công trình quốc phòng, an ninh

Các công trình này cần phải có giấy phép trong trường hợp không thuộc danh mục bí mật quốc gia hoặc không nằm trong khu vực được miễn giấy phép.

5. Những trường hợp được miễn giấy phép xây dựng

Pháp luật cũng quy định một số trường hợp cụ thể được miễn giấy phép xây dựng, chẳng hạn:

• Công trình thuộc bí mật quốc gia hoặc an ninh quốc phòng.

• Công trình nằm trong dự án đầu tư xây dựng đã được cơ quan nhà nước phê duyệt.

• Công trình sửa chữa, cải tạo không làm thay đổi kết cấu chịu lực, công năng sử dụng và không ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.

• Nhà ở riêng lẻ tại nông thôn, trừ các khu vực có quy hoạch đô thị.

6. Hồ sơ xin giấy phép xây dựng

Để xin giấy phép xây dựng, bạn cần chuẩn bị bộ hồ sơ gồm:

* Số lượng hồ sơ: 02 bộ

* Thành phần hồ sơ:

Điều 46 Nghị định 15/2021/NĐ-CP quy định thành phần hồ sơ gồm:

(1) Đơn xin cấp giấy phép xây dựng.

(2) Một trong những giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định pháp luật đất đai như Giấy chứng nhận, Quyết định giao đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền...

(3) 02 bộ bản vẽ thiết kế xây dựng kèm theo Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy, chữa cháy kèm theo bản vẽ thẩm duyệt trong trường hợp pháp luật về phòng cháy, chữa cháy có yêu cầu; báo cáo kết quả thẩm tra thiết kế xây dựng trong trường hợp pháp luật xây dựng có yêu cầu, gồm:

- Bản vẽ mặt bằng công trình trên lô đất kèm theo sơ đồ vị trí của công trình;

- Bản vẽ mặt bằng các tầng, các mặt đứng và mặt cắt chính của công trình xây dựng;

- Bản vẽ mặt bằng móng và mặt cắt móng kèm theo sơ đồ đấu nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật bên ngoài công trình gồm cấp, thoát nước, cấp điện;

- Trường hợp có công trình liền kề phải có bản cam kết bảo đảm an toàn đối với công trình liền kề đó.

Lưu ý: Tùy vào điều kiện cụ thể của địa phương, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương công bố mẫu bản vẽ thiết kế để hộ gia đình, cá nhân tham khảo khi tự lập thiết kế xây dựng.

7. Quy trình xin giấy phép xây dựng

Căn cứ Điều 102 Luật Xây dựng 2014, thủ tục xin giấy phép xây dựng gồm các bước sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ

Chủ đầu tư (hộ gia đình, cá nhân) nộp tại Trung tâm phục vụ hành chính công hoặc Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện.

Bước 2: Tiếp nhận hồ sơ

- Người tiếp nhận có trách nhiệm tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ.

- Nếu hồ sơ đầy đủ, đúng quy định thì ghi giấy biên nhận và trao cho người nộp.

- Nếu hồ sơ chưa đầy đủ hoặc chưa đúng thì hướng dẫn chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy định.

Bước 3: Giải quyết yêu cầu

Bước 4: Trả kết quả

★ Thời hạn giải quyết

Theo điểm b khoản 36 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung Luật Xây dựng 2020, thời gian xem xét, giải quyết cấp giấy phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ là không quá 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định.

Trường hợp đến thời hạn nhưng cần phải xem xét thêm thì cơ quan cấp giấy phép phải thông báo bằng văn bản cho chủ đầu tư biết lý do nhưng không được quá 10 ngày kể từ ngày hết hạn.

★ Cơ quan có thẩm quyền giải quyết

Theo khoản 37 Điều 1 Luật sửa đổi Luật Xây dựng 2020, cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng là Ủy ban nhân dân cấp huyện.

★ Lệ phí xin giấy phép xây dựng

Lệ phí xin giấy phép xây dựng sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng địa phương và loại công trình. Thông thường, lệ phí dao động từ 50.000 - 150.000 VNĐ cho nhà ở riêng lẻ và từ 100.000 - 500.000 VNĐ cho các công trình khác.

Lưu ý quan trọng khi xin giấy phép xây dựng

• Luôn kiểm tra kỹ các quy định địa phương về quy hoạch trước khi nộp hồ sơ.

• Đảm bảo các giấy tờ, bản vẽ thiết kế đúng chuẩn và phù hợp với quy định pháp luật.

• Thực hiện xây dựng đúng theo nội dung được phê duyệt trong giấy phép để tránh bị xử phạt hành chính.

Giấy phép xây dựng là yếu tố pháp lý quan trọng trong hoạt động xây dựng. Việc hiểu rõ các quy định về giấy phép xây dựng không chỉ giúp bạn tránh các rắc rối pháp lý mà còn đảm bảo công trình của bạn được thực hiện an toàn, đúng quy hoạch. Nếu bạn đang chuẩn bị xây dựng nhà ở hoặc công trình, hãy chú ý thực hiện đúng quy trình xin giấy phép để dự án được tiến hành thuận lợi.